ارزیابی و مقایسه روش‌های برآورد بار رسوبی بستر و معلق در رودخانه قطورچای و انتخاب مدل بهینه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد تمام دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه جامع امام حسین(ع)،تهران،ایران

2 پژوهشگر مهندسی عمران دانشکده عمران، آب و انرژی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

چکیده

بررسی میزان رسوبات در رودخانه‌ها یکی از مسائل اساسی در مهندسی رودخانه می‌باشد. برای تخمین بار معلق و بار بستر، روابط متعددی پیشنهاد شده‌اند، اما پیچیدگی فرآیند انتقال رسوب منجر به توسعه روش‌های گوناگونی شده است. در این پژوهش، به منظور انتخاب مناسب‌ترین روش‌های برآورد بار معلق و بار بستر، داده‌های دبی آب و رسوب اندازه‌گیری شده در ایستگاه‌های مراکند، میله مرزی، پل یزدکان، و ترس آباد در رودخانه قطورچای طی دوره 47 ساله از 1343 تا 1390 مورد استفاده قرار گرفت. روش‌های هیدرولیکی مختلف جهت انتخاب مدل بهینه برای تعیین بار معلق و بار بستر آزمون شدند. تنوع فرمول‌های برآورد بار بستر رسوب و کمبود اطلاعات کافی از عملکرد این فرمول‌ها، انتخاب یک فرمول مناسب برای یک رودخانه خاص را بسیار مشکل می‌سازد. بنابراین، برای بار بستر عبوری از رودخانه قطورچای و مقایسه آن با تئوری‌های موجود، ارزیابی و واسنجی معادلات برآورد بار بستر ضروری است. نتایج حاصل از مقایسه روش‌های مختلف برآورد رسوب در رودخانه قطورچای نشان می‌دهد که برای تخمین بار معلق، روش‌های لین، کالینسک و بروکس توصیه می‌شوند؛ روش‌های کالینسک و مایر-پیتر-مولر برای برآورد بار بستر مناسب هستند؛ و برای برآورد بار کل، استفاده از روش‌های یانگ و باگنولدز پیشنهاد می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات